|
|
Biên soạn:
Rev. John, CMC |
|
Thánh
Martinô
Porres
Bạn
thân của người nghèo khổ và của loài
vật vô tri. (1579-1639)
Martinô Porres sinh ngày 09-12-1579 tại thành phố
Lima, nước Peru, Nam Mỹ châu. Trong sổ
Rửa tội tại Lima còn ghi "Martinô, con
trai người cha ẩn danh". Thật ra cha
của cậu là Gioan Porres, một người
gốc Tây Ban Nha sau làm thị trưởng tại
Panama. Ông không nhận con khi thấy nó là con lai
da mầu. Do đó, suốt nhiều năm, Martinô
phải sống cảnh nghèo với người
mẹ không hôn thú, bà Anna Velasquez, một phụ
nữ da đen. Tuy nhiên, xã hội Nam Mỹ "lai
căng" thời đó chẳng những không
làm cho cậu đau khổ, mà còn giúp cậu đạt
tới đức khiêm hạ hơn, đây là
đặc tính nổi bật nhất đời
cậu.
Mẹ con cậu Martinô tuy nghèo, nhưng lại
rộng lòng bác ái với những người
cùng cảnh ngộ. Một hôm bà mẹ gọi
hai anh em Martinô và Gioanna, trao cho mấy đồng
xu và sai chúng ra chợ mua rau. Bà đã cặn kẽ
bảo em giữ tiền cẩn thận đi
thẳng đến chợ, không nên nhìn hai bên đường.
Vì bà nghĩ nếu con mình thấy kẻ nghèo khó
thì sẽ thương mà tặng cho họ những
đồng tiền mẹ con đang cần cho
bữa tối nay. Hai anh em vâng dạ và mau mắn
ra đi. Đang đi, mắt cô em đã bắt
gặp người ăn xin mặc đồ
rách rưới bên kia đường. Ý nghĩ
là sẽ không nói, nhưng tự nhiên cô bé bật
miệng kêu "Kìa!" Thế là Martinô nhìn theo
em.
Nghĩ đến lời mẹ căn dặn,
hai anh em đã cố gắng đi tiếp. Nhưng
cậu lại nghĩ chắc mẹ cũng không
nỡ để người hành khất này chết
đói. Thế là hai anh em quay lại bên người
hành khất, cậu lấy tiền ra và nói: "Nhân
danh Thiên Chúa Ba Ngôi, ông hãy cầm lấy số
tiền này!" Ông nhận quà, miệng rối
rít cám ơn và xin Chúa chúc lành cho hai em. Thế là
hết tiền, hai anh em đâm lo, không biết
phải nói với mẹ làm sao. Vừa tới
ngang nhà thờ chính toà thành Lima, hai anh em liền
vào, lên tận bao lơn cung thánh. Quỳ ở
đó, Martinô đã cất lời cầu nguyện:
"Lạy Chúa Giêsu yêu dấu, xin ban của ăn
cho chúng con. Con mới cho người hành khất
số tiền duy nhất của mẹ con rồi.
Chúng con không còn gì cho bữa tối nay. Xin Chúa đừng
để mẹ con buồn giận chúng con. Cám
ơn Chúa!" Em Gioanna thưa: "Amen".
Martinô và Gioanna đứng dậy, bái Chúa rồi
ra về, lòng đầy tin cậy Chúa biết
rõ những gì gia đình các em cần. Vừa thấy
hai con, bà không thấy chúng cầm gì thì biết
ngay chúng đã gặp ai và hành động thế
nào rồi. Bà cũng suy nghĩ có đánh, có la
mắng chúng lúc này cũng chẳng ích gì. Vả
lại, bà cũng từng bảo các con phải
thương giúp người nghèo. Bà quay vào và liên
tưởng đến người chồng,
với lời cầu nguyện: "Lạy Chúa,
xin cho ba tụi nhỏ sớm nghĩ lại,
để chúng con có của nuôi thân, và có thể
làm phúc cho cả những người nghèo nữa!"
Khi Martinô được 8 tuổi, tức năm
1587, ông Gioan Porres, một sĩ quan Tây Ban Nha, đã
hồi tâm và trở về chăm sóc mẹ con
bà Anna Velasquez. Ông đã đem hai con gửi trọ
học ở nhà ông chú tên là Giacôbê tại Equador.
Ở đây các em được chú thương
yêu và thuê người giám hộ tốt để
dạy về chữ nghĩa và đức tính.
Martinô là cậu học sinh ngoan và thông minh. Sau hai
năm, cha cậu để Gioanna ở lại
tiếp tục học, còn Martinô, ông bắt về
ở bên mẹ tại Lima. Ông căn dặn Martinô:
"Con phải học nghề hớt tóc. Cha hy
vọng con sẽ cố gắng học, và cố
gắng trở nên người Công giáo tốt".
Martinô đã vâng lời cha và cố gắng học
cũng như sống đạo tốt.
Thời đó và trong hoàn cảnh sống tại
Lima, thợ hớt tóc đồng thời cũng
là "thầy lang". Họ phải học
biết các kiến thức y học phổ thông,
như biết bắt mạch chẩn bệnh,
biết băng bó vết thương, biết
chữa các bệnh cảm cúm, sốt rét, biết
nắn khớp xương và pha thuốc. Martinô
rất thích nghề này. Cậu thưa với
mẹ: "Mẹ ơi, tập nghề hớt
tóc là một nghề cao cả, mẹ ạ. Học
nghề này con có thể giúp đỡ những
người nghèo khó được nhiều, mẹ
nhỉ!" Mẹ cậu khích lệ con: "Martinô,
con là một đứa trẻ tốt. Xin Chúa
chúc lành và luôn gìn giữ con tốt mãi như vậy!"
Martinô thưa lại: "Thưa mẹ, đó
là điều con hằng cầu nguyện mỗi
sáng trong Thánh lễ, và Chúa đã giúp con. Ngài biến
đổi con, giúp con học nghề này cho đạt
kết quả tốt".
Sau hai năm học nghề, lúc 12 tuổi, Martinô
vui vẻ và hăng say hành nghề. Mỗi sáng,
cậu tham dự Thánh lễ, có khi giúp lễ,
nhiều bao nhiêu có thể, tại nhà thờ Thánh
Ladarô. Sau đó, mang đồ nghề đi rảo
quanh khắp xóm dân nghèo, tới đến với
những người già yếu, tàn tật để
săn sóc bệnh tật cho họ mà không lấy
công. Nhiều đêm cậu cũng phải thức
để chăm sóc các con bệnh đang cần
đến cậu. Nhất là những người
hấp hối cần cậu ở bên khích lệ
họ tin tưởng vào Chúa, và giúp họ dâng
lên Ngài những bệnh tật đau khổ.
Năm lên 15, Martinô xin mẹ dẫn đến
tu viện Mân Côi của các cha Dòng Đaminh tại
Lima để xin đi tu. Tuy mẹ mong muốn
con làm linh mục hay ít là làm thầy Dòng, nhưng
Martinô xin mẹ ưng thuận để cậu
chỉ xin làm người giúp việc trong Dòng
mà thôi. Bà hỏi con: "Tại sao con không muốn
làm linh mục hoặc thầy Dòng, mà lại chỉ
muốn làm người giúp việc thôi?" Cậu
thưa: "Vì con không muốn trở nên người
quan trọng. Con chỉ muốn chu toàn những
việc tầm thường vì yêu mến Chúa.
Xin mẹ vui lòng chấp nhận ước nguyện
của con!" Bà quyết định: "Được
rồi, xin Chúa chúc lành cho con; còn trong tu viện,
con muốn ở bậc nào tùy ý con chọn, mẹ
chỉ xin con nhớ cầu nguyện cho mẹ".
Trước đây cha Tu viện trưởng
cũng đã nhiều lần nghe biết về
cậu Martinô, nên người đã ưng nhận.
Thế là Martinô được gia nhập tu viện,
mang y phục người giúp việc trong Dòng
Đaminh. Cậu cảm thấy mình đã được
thuộc trọn về Chúa và Đức Mẹ.
Trong bậc giúp việc, Martinô đảm nhận
nhiều công tác, như hớt tóc, coi nhà giặt,
phụ trách phòng y tế. Martinô rất vui trong
việc phục vụ tha nhân. Bệnh nhân đầu
tiên trong Dòng mà Martinô săn sóc, đó là Cha Phêrô.
Một chân cha bị thương và lại bị
nhiễm trùng, cần phải giải phẫu
và cưa chân để cứu sinh mạng. Vì quá
đau nên Cha Phêrô có phần bất nhẫn. Tới
bữa, Martinô dọn một đĩa rau tươi
với những trái ôliu thật ngon mang tới
Cha. Đến phòng, Martinô gõ cửa. Có tiếng
từ trong đáp ra: "Đi chỗ khác, để
cho tôi yên!"
Bất kể tiếng la quát cứng cỏi của
Cha, cậu cứ điềm tĩnh đẩy
cửa bước vào. Với giọng săn
sóc cậu hỏi: "Cha Phêrô ơi, Cha có thích
dùng chút rau tươi tuyệt ngon này không?"
Cha Phêrô mở to đôi mắt ngạc nhiên: "Sao
lại không? Tôi đang thèm rau tươi đây.
Sao cậu đoán được ý tôi?"
Cha Phêrô ngồi dậy và dùng một cách ngon lành,
"Cám ơn Martinô nhé!" Cậu mỉm
cười thưa: "Bây giờ để con
thay băng cho Cha nhé?" Cha cũng mỉm
cười đồng ý.
Thế là vừa thay băng Martinô vừa nói với
Cha, "Thưa Cha, chắc Cha tin rằng Chúa sẽ
chữa lành vết thương của Cha chứ?"
"Martinô, con hãy cầu nguyện, để Chúa
chữa lành vết thương của Cha! Còn
Cha, dù có chết Cha cũng không muốn giải
phẫu!"
Vừa ra khỏi phòng Cha Phêrô, Martinô lên ngay nhà
nguyện, quỳ cầu nguyện trước
Nhà Tạm: "Lạy Chúa chí ái, xin chữa lành
chân Cha Phêrô. Chúa đã từng chữa nhiều
người khác, xin Chúa cũng chữa ngài. Chẳng
có gì mà Chúa không làm được. Con tin Chúa".
Tối hôm đó, khi Martinô trở lại thăm
Cha Phêrô, cậu đã thấy Cha đang đi
đi lại lại trong phòng! Vừa thấy
cậu, Cha kêu lên: "Martinô, Martinô! con đã chữa
lành vết thương của Cha rồi! Cha không
biết phải cám ơn con thế nào. Con
rời khỏi đây chừng nửa giờ,
thì chỗ bị sưng xẹp xuống và cơn
đau cũng biến mất. Con vừa làm một
phép lạ đó!" Martôn thưa lại,
"Xin Cha đừng nói như vậy, con chỉ
thay băng cho Cha thôi, chính Chúa mới làm cho vết
thương Cha lành". "Đúng rồi, nhưng
nếu con không cầu nguyện, chắc chân Cha
cũng chưa khỏi!
Không những Martinô hết lòng thương yêu
giúp đỡ mọi người, cậu còn săn
sóc và bảo vệ sự sống của các con
vật nữa. Các chú chim đến với cậu
để kiếm ăn, các con mèo hoang cũng
vậy. Cậu luôn dự trữ sẵn đồ
ăn cho chúng. Một hôm, đàn chuột cắn
đồ lễ tại Cung thánh, thầy phụ
trách đã trình Cha Bề trên và xin để cậu
Martinô diệt chúng. Đứng trước việc
này, Martinô nghĩ không thể giết hại chúng,
cậu bèn cầu nguyện, rồi đi lên phòng
thánh. Vừa bắt gặp một chú chuột,
Martinô gọi nó, nó đã ngoan ngỗn chạy lại
bên cậu, Martinô nói: "Bây giờ chú hãy nghe cho
kỹ... chú và các chuột khác phải rời khỏi
phòng thánh này ngay, vì các chú đã cắn áo lễ.
Chúa không hài lòng với các chú về việc này.
Vậy các chú bảo nhau thu dọn ra ở chuồng
bò. Tôi sẽ đem đồ ăn đến
cho các chú. Hiểu chưa?"
Con chuột gật đầu rồi chạy
mất. Một lát sau, nó dẫn một đàn
chuột theo, nhắm thẳng hướng tay
Martinô chỉ ra chuồng bò. Thầy phụ trách
Cung thánh cũng hết sức ngạc nhiên khi
chứng kiến đàn chuột đang đi
theo hướng tay Martinô chỉ. Thầy đã
lên trình Cha Bề trên về hiện tượng
lạ lùng ấy. Và từ đó, không còn thấy
lũ chuột cắn đồ lễ nữa.
Chín năm Martinô ở bậc giúp việc; đến
năm 1603, khi anh đã 24 tuổi, các Bề trên
nhận thấy ơn Chúa thương Martinô nhiều.
Anh đã khiêm nhượng xin ở bậc giúp
việc chứ không dám xin ở bậc các thầy.
Các Bề trên và tất cả nhà Dòng đều
nhận thấy anh sống đời cầu
nguyện, khiêm nhượng thống hối và
bác ái gương mẫu, nên đã quyết định
cho anh lên bậc Tu sĩ thực thụ. Bề
trên gọi Martinô và bảo: "Martinô, từ nay
con không còn là người giúp việc nữa. Con
sẽ là một Thầy Dòng". Martinô thưa
lại, "Thưa Cha, con bất xứng!"
"Việc đó Cha chịu trách nhiệm. Con
hãy mời mẹ con lên đây dự lễ Mặc
áo Dòng!"
Khi được tin, mẹ cậu đã hết
sức vui mừng.
Sau ngày Mặc áo Dòng, Martinô đã nhận thêm những
trách vụ mới, như việc săn sóc những
người nghèo khó xin ăn tại cổng tu
viện. Trước khi phân phát của ăn,
thầy Martinô chúc lành cho những người
nghèo khó bằng những lời: "Nguyện
xin Thiên Chúa chúc lành, gia tăng lương thực
này, và xin Người thánh hoá tất cả những
ai dùng của ăn này". Lời nguyện này
luôn luôn thấy hiệu lực. Bất kể
người được ít kẻ được
nhiều, không một ai đến xin ăn mà
phải về tay không. Ai nấy đều được
no đủ và hài lòng với thầy Martinô.
Một hôm, lúc thầy Martinô đem những ổ
bánh cuối cùng trong kho nhà Dòng phát cho người
nghèo, làm ông giúp việc nấu bếp lo lắng.
Ông chạy đến thưa Cha Bề trên, nhưng
ngài điềm tĩnh đáp: "Ông đừng
lo, thầy Martinô không phát hết đâu, bánh sẽ
còn đủ cho cả chúng ta nữa".
Quả đúng như lời Cha Bề trên, vì hằng
ngày, không rõ số bánh thầy Martinô đã cho đi
bao nhiêu, nhưng các thầy vẫn luôn luôn có đủ
bánh dùng.
Thầy Martinô luôn làm các việc bình thường
trở nên những việc khác thường bằng
tình yêu mến Chúa "hết lòng, hết sức,
hết linh hồn" và phục vụ "yêu
thương" anh em đồng bào theo giới
răn bác ái của Chúa. Thầy thể hiện
hai giới răn này suốt từ khi có trí khôn.
Suốt hơn 45 năm sống đời khiêm
hạ và bác ái trong Dòng Thánh Đaminh tại Lima,
Martinô tận tâm phục vụ Chúa nơi các bệnh
nhân, những người nghèo khó và các trẻ
em mồ côi. Thầy sống rất đẹp
lòng Chúa, nên Ngài đã làm bao nhiêu điều lạ
lùng qua lời cầu nguyện của Thầy:
như các lần thị kiến, xuất thần,
đánh tội nhiệm nhặt, ở hai nơi
một trật, thông hiểu thần học, làm
phép lạ chữa lành bệnh nhân, cảm thông
hiểu biết cũng như sai khiến được
các con vật vô tri.
Thầy sống thật xứng đáng là một
tu sĩ gương mẫu trong đức vâng
lời trọn hảo, đức khiêm nhượng
thẳm sâu, và lòng thương yêu đối với
các thụ tạo của Thiên Chúa. Vị Thánh hai
dòng máu Tây Ban Nha và Pêru da mầu này đã thể
hiện tình yêu thương với mọi người
không phân biệt chủng tộc, màu da hay quốc
tịch. Thầy phục vụ Chúa Kitô trong mọi
người, vô điều kiện và vô giới
hạn. Trong những đêm dài cầu nguyện
và thống hối, Martinô được đói
khát tình yêu Thiên Chúa, và trong những ngày dài Thầy
dành để săn sóc các bệnh nhân, nuôi dưỡng
người nghèo, thi hành các công việc lao tác của
nhà Dòng với một lòng khao khát cứu rỗi
các linh hồn. Đời sống thánh thiện
của Thầy khiến cho các Bề trên và cả
tu viện coi Thầy như một vị linh
hướng gương mẫu của họ.
Chính Thầy đã khiêm nhượng tự xưng
mình là "người nô lệ hèn mọn"
hoặc là "con chó lai = Mulatto dog". Nhưng
người đương thời gọi Martinô
là "Cha bác ái" và "Cha của người
nghèo".
Đầu tháng 11 năm 1639, gần ngày sinh nhật
thứ 60, Thầy ngã lâm trọng bệnh, suốt
ba ngày chịu đau khổ cách can đảm.
Trong khi đó, những người từng được
Thầy săn sóc giúp đỡ, đã cầu
nguyện và khóc thương Thầy bên ngoài tu
viện. Đến ngày thứ tư, bệnh
tình của thầy có phần thuyên giảm. Đức
Mẹ và Thánh Đaminh đã hiện ra để
yên ủi Thầy. Martinô đã mời Bề trên
và mọi anh em trong tu viện tới. Họ đến
để cầu nguyện cho Thầy trong cơn
hấp hối. Cha Bề trên hỏi: "Thầy
Martinô, Thầy muốn chúng tôi hát bài ca nào để
tiễn đưa Thầy?" Thầy đáp
lại, "Xin hát kinh Tin kính".
Thế là toàn thể anh em cao giọng cất lên
bài ca tuyên xưng Đức Tin. Tới câu "Thiên
Chúa là Cha toàn năng, Đấng tạo thành trời
đất, muôn vật hữu hình và vô hình"
thì Thầy nhắm mắt lìa trần, linh hồn
bay về với Đấng mà các tu sĩ đang
tung hô ca ngợi. Hôm đó là ngày 4 tháng 11 năm
1639.
Đức Thánh Cha Gioan XXIII đã phong thánh cho Thầy
Martinô đệ Porres ngày 6 tháng 5 năm 1962, và
gọi người là "Martinô Bác Ái". Lễ
kính Thánh nhân trong toàn thể Giáo hội được
ấn định vào ngày 3 tháng 11 hằng năm.
|
|