|
Biên
soạn: Lm. Đoàn Quang Báu, CMC |
|
Những
Ðiều Tuân Giữ Ðể Sống Trong Tình Yêu Thiên
Chúa.
Cầu
nguyện: Tin Mừng theo thánh Marcô 10, 17-22 Thanh
niên giầu có muốn sống đời đời.
1.
Trình bày đề tài:
Truyện
mở đầu: Con khỏi phải giữ điều
răn thứ bốn.
Trong một
làng kia, ở bên Italia, có một nông dân rất
khô khan nguội lạnh, không sống đạo
theo đức tin của mình. Một sáng Chúa Nhật
nọ, ông bảo đứa con trai lên 11 tuổi
rằng:
- Sáng
nay con ra đồng làm việc với ba nhé.
Cậu
bé điềm tĩnh trả lời:
- Thưa
ba, hôm nay là Chúa Nhật mà !
Người
cha ngạc nhiên hỏi lại:
- Chúa
Nhật thì sao chứ ? Bộ Chúa Nhật không
làm việc được hả ? Ý con thế
nào?
- Thưa
ba, con muốn nói là có giới răn thứ 3 Chúa
dậy phải thánh hoá ngày Chúa nhật, phải
cầu nguyện và nghỉ ngơi trong ngày này.
Nghe vậy,
người cha bực tức gắt lên:
- Giới
răn cái quái gì ! Các giới răn là để
cho mấy đứa con nít kia. Còn mày đã lớn
rồi, đâu cần nữa !
Một
ý tưởng lóe lên trong trí, cậu bé nhanh nhẩu
thưa lại:
- Thưa
ba, nếu ba nói vậy thì con không phải tuân giữ
các giới răn của Chúa nữa. Ðiều đó
cũng có nghĩa là con khỏi phải giữ
giới răn thứ bốn: Chúa dậy phải
vâng lời cha mẹ !
Người
cha đành im lặng, không biết phải trả
lời làm sao, và ông không bắt đứa con ra
đồng làm việc nữa. Trong bụng, ông
thầm nghĩ là con mình có lý !. (Trích cuốn Góp
nhặt 4, số 280)
1.
1. Ðiều kiện để sống muôn đời:
- "Thưa
thầy, tôi phải làm gì để được
sống muôn đời? Nếu anh muốn được
sống, hãy giữ các Giới răn" (Mt 19,16-17).
- Như
đường phố cần đèn lưu thông
và bảng stop để giữ an toàn cho hành khách,
đường về trời cũng cần
các giới răn để con Chúa an toàn tới
đích.
Ðạo
Ðức Chúa Trời có mười điều răn
Thứ
nhất thờ phượng một Ðức Chúa
Trời và kính mến Người trên hết mọi
sự (GlCg92 số 2083-2141)
Nhờ
điều răn này, người ta không thờ
cúng tà thần, nhưng thờ Chúa chân thật.
Ðiều
răn này đòi buộc: Tin, cậy, kính mến
một mình Thiên Chúa, tôn kính Ðức Mẹ Maria và
các Thánh là những con cái yêu dấu của Chúa.
Vài điều
thực tế:
a/ Ðôi hôn
nhân, cử hành lễ hôn phối trong nhà thờ,
rồi tới chùa lạy Phật để làm
vui lòng bên cha mẹ cô dâu hoặc chú dể bên đạo
Phật được không?
Nguyên
tắc: "Chỉ thờ Một Chúa, nhưng
"khi cần có những cử chỉ, thái độ,
lễ nghi có tính cách thế tục, xã giao để
tỏ lòng hiếu thảo, tôn kính và tưởng
niệm các Tổ tiên và các bậc anh hùng liệt
sĩ, thì được tham dự và thi hành cách
chủ động" (Thông cáo của bảy
Giám mục VN ngày 14.11.74 tại Nha Trang). Vào chùa
lạy Phật, nằm ngoài Thông cáo này, chỉ
được tham dự cách bất đắc
dĩ, và thụ động. Sách Giáo lý Công giáo
92 viết:"Ðiều răn thứ nhất cấm
không được tôn kính thần linh nào khác ngoài
Thiên Chúa độc nhất" (GlCg92 số 2110).
b/ Có được
coi chỉ tay, coi bói, xin xăm, nhờ thầy
giải bùa không?
Nguyên
tắc: "Tất cả những hình thức
bói toán đều phải được loại
bỏ: như nhờ đến Satan hoặc ma
quỉ, gọi hồn người chết, hoặc
các cách thực hành giả tạo khác: tra cứu
tử vi, chiêm tinh, xem chỉ tay, phân tích điềm
trời, gieo quẻ, đồng cốt, để
thấy tương lai". (GlCg92 số 2116).
c/ Khi nào
phạm tội Ðiều răn thứ Nhất?
Nguyên
tắc: Phạm tội điều răn thứ
nhất "Khi không thờ Chúa (vô thần), thờ
Chúa giả dối (tà thần), thờ cách giả
dối (dị đoan), thờ mà không tin, không
cậy (tự phụ, thất vọng) không kính
mến Chúa (giận ghét, phạm thánh) bên trong bên
ngoài".
1.2.
Ðiều răn Hai: (GlCg92
số 2142-2167)
Nhờ
điều răn này, ta biết tôn vinh Danh Chúa
cho phải đạo.
Ðạo
Chúa không cấm kêu Danh Chúa cách kính trọng, mà còn
khuyên cầu khẩn Danh Ngài.
Vài điều
thực tế:
a/ Khi nào
kêu Tên Chúa vô cớ thì có tội? Kêu Giêsu Maria. .
.có tội không?
b/ Khấn
mà không giữ được thì sao?
Nguyên
tắc: "Người ta phạm điều
răn thứ hai khi sử dụng Danh Chúa cách
bất xứng, phạm thánh, thề gian" (GlCg92
số 2162-63).
1.3.
Ðiều răn Ba:
(GlCg92 số 2168-2195)
a) Nhờ
điều răn này, ta được nghỉ
ngơi phần xác để hưởng "ngày
của Chúa".
b) Ðiều
răn này dạy:
1o) Dự
thánh lễ (GlCg92 số 2180). Giáo hội muốn
ta dự Thánh lễ các Chúa Nhật và Lễ Trọng
cách ý thức, tự tình (để kính nhớ
sự chết và sống lại của Chúa Kitô,
để thờ phượng, tạ ơn, xin
lỗi, và xin ơn cần thiết cho mình).
2o) Kiêng
việc xác nặng, (để vun trồng đời
sống tôn giáo, gia đình, xã hội) (GlCg92 số
2184).
* Vài điều
thực tế:
a) Khi nào
được miễn dự lễ?
Nguyên
tắc luân lý: "Luật buộc, không buộc
nữa, khi gặp bất tiện nặng".
Khi có lý
do quan trọng như bị bệnh, chăm sóc
trẻ sơ sinh. . .được chủ chăn
của mình miễn chuẩn cho mình (GlCg92 số
2181), không có xe đi lễ, hỏng xe bất ngờ,
đi đường xa nhỡ giờ lễ.
. . thì không buộc đi dự lễ. Giáo lý khuyên
(GlCg92 số 2183) "Hãy đọc kinh cầu
nguyện trong một thời gian thích hợp"
để bù lại (chẳng hạn: Ðọc mấy
chục kinh Kính mừng hoặc đọc Kinh
Thánh mươi phút và cầu nguyện)đ.
b) Khi nào
được miễn kiêng việc xác? (GlCg92
số 2185-88)
Nguyên
tắc: "Khi có những chuyện khẩn cấp
hoặc lợi ích của gia đình, xã hội,
thì không buộc kiêng việc xác, nhưng đừng
để thành thói quen".
Không nên
tham lam, tự ý làm những việc xác nặng
nhọc, làm lấy tiền hoặc ngăn cản
người khác giữ ngày của Chúa. Trái lại,
nên dùng thời giờ ngày nghỉ để cầu
nguyện, làm việc thiện theo tinh thần
bác ái tông đồ.
1.4.
Ðiều răn Bốn: (GlCg92 số 2197-2257)
Nhờ
điều răn này, ta thực hiện công bằng
với những ai ta có bổn phận:
a) Con cái
phải yêu mến, kính trọng, giúp đỡ
cha mẹ khi các ngài còn sống cũng như khi
đã qua đời. - Cha mẹ sinh, dưỡng,
dạy con theo luật Chúa.
Người
Việt rất trọng đạo hiếu:
- Sống
Tết, chết giỗ.
- Một
lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn
chữ hiếu mới là đạo con.
- Thờ
cha kính mẹ trước sau,
Anh em hoà
thuận mới hầu làm nên,
Vợ
chồng đạo nghĩa cho bền,. . .
b) Tôn kính
thầy dạy, người có quyền hành trên
cộng đoàn.
* Vài điều
thực tế:
a) Khi nào
phải vâng lời cha mẹ? - Khi còn ở với
cha mẹ, phải vâng lời những điều
tốt.(GlCg92 số 2217)
b) Khi nào
phải giúp đỡ cha mẹ? - Khi có thể,
sống tết chết giỗ, giúp xác, giúp hồn.
c) Ðiều
răn Bốn cũng buộc cha mẹ sinh, dưỡng,
dạy dỗ con cái nên "con người"
và nên "con Chúa" thầy cô với học
trò chính quyền với công dân chủ nhân với
thợ thuyền.
d) Ngoài
ra, phải tôn trọng phẩm giá những người
ngoại quốc, không kì thị mầu da, giai
cấp. . .
1.5.
Ðiều răn Năm: (GlCg92 số 2258-2330).
Nhờ
điều răn này mạng sống ta và mạng
sống tha nhân được bảo vệ.
Giáo hội
Công giáo tôn trọng mạng sống con người
"từ khi còn nằm trong lòng mẹ cho tới
khi chôn vào lòng đất", vì "sinh mạng
con người là thánh thiêng, thuộc quyền
Chúa".
* Vài điều
thực tế:
a) Phá thai:
"Phá thai là phạm tội ác nặng nề"
(Công đồng Vatican II). Phá thai mắc tội
và mắc vạ.
b) Tự
sát cũng là tội nặng và gây gương xấu.
Nguyên
tắc: "Con người không có quyền trên
mạng sống mình và người vô tội".
c) Vô điều
độ: lạm dụng ăn uống, rượu
chè, thuốc hút, thuốc uống, lái xe khi say rượu,
ham lái xe quá lẹ gây nguy hiểm tính mạng người
cùng xe, sử dụng hay buôn bán ma tuý.
Người
Việt thường nói:
Mạng
sống quý hơn đống vàng.
Nhưng
được phép:
a)
Tự vệ cứu mình, nhất là những ai
có nhiệm vụ với gia đình, công ích (GlCg92
số 2265), dù gây cái chết cho kẻ thù đang
xông đánh.
b) Tặng
các phần cơ thể của mình sau khi đã
qua đời (GlCg92 số 2301).
1.6.
Ðiều răn Sáu: (GlCg92
số 2331-2400):
a) Nhờ
điều răn này, năng lực và phái tính
mỗi người được tôn trọng.
b) Ðiều
răn này cấm nghe, nói, làm sự tà dâm (bên ngoài).
* Vài điều
thực tế:
a) Giáo
hội không chấp nhận sống chung như
vợ chồng trước khi lãnh Bí tích Hôn phối,
b) Tình
chung thuỷ vợ chồng không chấp nhận
"ngoại tình".
c) Những
lỗi phạm trong hôn nhân: - "Mọi hành động
trước, trong hay sau khi giao hợp nhằm
cản trở truyền sinh là xấu".
d) Tặng
tinh hay trứng, mua bán tinh hoặc trứng, mang
thai mướn. . . đều là những hành vi
phạm luân lý trầm trọng.
Ðôi hôn
nhân nên cùng nhau giữ gìn trinh tiết chờ ngày
thành hôn để được Chúa chúc phúc:
Mẫu
đơn nở cạnh nhà thờ,
Ðôi ta trinh
tiết đợi chờ lấy nhau.
1.7.
Ðiều răn Bảy: (GlCg92
số 2401-2463)
a) Nhờ
điều răn này, của cải của ta
và tha nhân được tôn trọng.
b) Ðiều
răn này cấm lấy của cải tha nhân
bất công (bên ngoài).
* Vài điều
thực tế:
Những
hình thức lỗi phạm:
a) Lấy
của cải của người, đầu
cơ trục lợi, buôn bán "cắt cổ"
khách hàng
b) Giữ
của cải của người mà không trả
c) Trốn
thuế
d) Gian
lận khi trao đổi.
Về
điểm này, cha ông ta dạy:
Tham chi
những của phù vân,
Lỡ
ra công nợ nhiều phần xấu xa.
Ðức
công bằng của đạo Chúa buộc khi đã
chiếm đoạt của cải người
ta cách bất công, phải xưng tội và sau
đó phải đền trả.
1.8.
Ðiều Răn Tám: (GlCg92 số 2464-2513)
Nhờ
điều răn này, ta sống trong sự thật.
* Vài điều
thực tế:
a) Nói dối
để lừa đảo
b) Làm chứng
gian dối
c) Không
giữ lời thề, hứa
d) Ðoán
xét càn làm hại tha nhân
đ )
Nói xấu, vu khống.
Mọi
lỗi phạm danh giá đều phải đền
trả theo lương tâm. Cha ông ta thường
khuyên con cháu:
- Ăn
mặn nói ngay, Còn hơn ăn chay nói dối.
- Một
điều nói dối, sám hối bảy ngày.
1.9.
Ðiều Răn Chín: (GlCg92
số 2514- 2533)
Nhờ
điều răn này, tâm hồn được
thanh sạch.
Ðiều
răn này cấm ước muốn tà dâm (bên trong).
* Vài điều
thực tế:
a) Phim
ảnh, sách báo xấu dễ đưa đến
ước muốn tà dâm
b) Mặc
hở hang dễ khêu gợi lòng dục tha nhân.
1.10.
Ðiều răn Mười:
(GlCg92 số 2534- 2557)
Nhờ
điều răn này, tâm hồn thanh thoát khỏi
tham lam của cải trần gian.
Ðiều
răn này cấm ước ao chiếm đoạt
của người (bên trong).
* Vài điều
thực tế:
a) Ước
ao chiếm đoạt của cải tha nhân
b) Ghen
tương tha nhân giầu có hơn mình.
Nên tập
sống quảng đại, khiêm tốn, sống
phó thác, mong giầu ơn đức trong Chúa.
1.11.
Ðiều Răn Hội Thánh (GlCg92 số 2041
- 2043)
Giáo hội
đặt thêm một ít điều, và chỉ
buộc những người Công giáo đã đến
tuổi khôn, thường từ 7 tuổi trở
lên phải giữ (GL 11).
1.11.1.
Dự lễ ngày lễ buộc:
Tại
Hoa Kỳ, tín hữu sẽ đi dự thêm sáu
(6) lễ sau: 2 lễ kính Chúa: Lễ Chúa Giáng sinh
(25/12), lễ Chúa Lên Trời (thứ 5/5) 3 lễ
kính Ðức Mẹ: Lễ Mẹ Thiên Chúa (1/1), lễ
Mẹ Lên Trời (15/8), lễ Mẹ Vô Nhiễm
Nguyên tội (8/12) 1 lễ kính các Thánh (1/11).
(Khi dự
lễ Chúa nhật, bạn sẽ được
nhắc bảo, hoặc đăng trong tờ
Thông tin giáo xứ, cộng đoàn về các lễ
này. Theo thói quen bên Hoa Kỳ: không buộc kiêng việc
xác nếu Lễ buộc rơi vào ngày thường
trong tuần).
1.11.2. Xưng tội một năm ít là một
lần.
Ðể
thuận tiện rước lễ Mùa Phục
sinh, giáo dân thường xưng tội vào Mùa Chay.
Nhiều người có thói quen tốt, xưng
tội Mùa Vọng để đón mừng Chúa
Giáng sinh, và xưng tội Mùa Chay để đón
mừng Chúa Phục sinh, và còn xưng đôi ba
lần nữa trong năm. Dù chỉ có tội
nhẹ, Giáo hội vẫn khuyên nên xưng để
linh hồn được nhiều ơn qua Bí
tích này (GL 988, 2).
1.11.3. Rước lễ (Mình Thánh Chúa) trong mùa Phục
sinh:
Mùa Phục
sinh theo lịch Phụng vụ được
tính từ Lễ Chúa Phục sinh tới lễ
Chúa Thánh Thần xuống. Theo Luật Giáo hội
hiện hành, nếu vì lý do chính đáng, không rước
lễ trong Mùa Phục sinh được, có thể
rước lễ vào mùa khác trong năm (GL
920).
1.11.4.
Giữ chay, kiêng thịt những ngày Hội Thánh
dạy (mục đích là thống hối, hãm
mình) (GL điều 1252):
1. Giữ
chay: Ngày giữ chay Công giáo là ngày chỉ ăn
một bữa no, còn một hay hai bữa kia ăn
lơ lửng, bụng còn đói.
Luật
Giáo hội hiện nay chỉ buộc giữ chay
và kiêng thịt ngày Thứ Tư lễ Tro
và Thứ Sáu Tuần thánh.
Luật
giữ chay buộc các người Công giáo từ
18 tuổi tới bắt đầu 60 tuổi
(GL điều 1252), trừ những người
yếu đau bệnh nạn, bà mẹ nuôi con
thơ, người lao công nặng nhọc.
2. Kiêng
thịt: Tại Hoa Kỳ, chỉ phải kiêng
thịt các thứ Sáu trong Mùa Chay. Ngày hôm đó
không được ăn thịt các loài máu nóng
nhưng được ăn mỡ, nước
thịt (broth), trứng, sữa, các đồ
gia vị.
Luật
kiêng thịt buộc người Công giáo từ
14 tuổi trở lên tới chết, không giới
hạn (GL điều 1252), trừ những bệnh
nhân không thể ăn thứ khác, hoặc bệnh
viện chỉ cho ăn thịt.
1.11.5.
Ðóng góp công, của xây dựng Giáo hội, làm việc
bác ái, tông đồ (GL điều 222).
Câu hỏi
ôn:
1. Ðiều
răn 1 dạy gì và cấm gì? (1,1).
2. Giáo
hội muốn ta dự các lễ Chúa nhật
và các lễ trọng thế nào? (1,3).
3. Ðiều
răn 4 buộc con cái đối với cha mẹ
thế nào và ngược lại? (1,4).
4. Phân
biệt Ðiều răn 6 và 9 (1,4 1,9).
5. Phân
biệt Ðiều răn 7 và 10 (1,7 1,10).
6. Sau khi
xưng tội Ðiều răn 7 và 8 còn phải
làm gì? (1,7 và 1.8.).
7. Kể
6 lễ buộc tại Hoa Kỳ (1,11,1).
Ðề
nghị:
* Mỗi
người lần lượt đọc kinh
Mười Ðiều răn hoặc kinh sáu Ðiều
Răn.
Bài Ðọc
Thêm
Giáo Hội
Kêu Gọi Mọi Người Nên Thánh
"Bậc vợ chồng và cha mẹ Kitô giáo,
nhờ ơn Chúa, họ phải suốt đời
nâng đỡ và trung thành yêu thương nhau đối
với con cái mà trong yêu thương họ đã
nhận từ Thiên Chúa, họ phải làm cho chúng
hấp thụ những học thuyết Kitô giáo
và những nhân đức của Phúc Âm. Nhờ
đó họ nêu gương cho mọi người
về tình yêu bền vững và quảng đại,
họ xây dựng đức ái huynh đệ,
họ trở nên dấu chỉ tình yêu Chúa Kitô
đối với Giáo hội, Hiền Thê Người.
"Bậc quả phụ và độc thân cũng
nêu lên một gương tương tự: họ
có thể góp phần không ít vào sự thánh thiện
và hoạt động của Giáo hội.
"Những người thường làm lụng
vất vả, công việc của con người
phải là phương thế để đào
tạo chính mình, trợ giúp đồng loại,
thăng tiến toàn thể xã hội và tạo
vật và sau cùng, hân hoan trong niềm hy vọng
và kiên nhẫn chịu đựng lẫn nhau,
với đức ái sống động, họ
phải noi gương Chúa Kitô, Ðấng đã làm
việc tay chân và không ngừng cùng với Chúa Cha
đem ơn cứu độ cho mọi người
và nhờ công ăn việc làm, họ phải
tiến xa hơn trên đường thánh thiện,
một sự thánh thiện còn có tính cách tông đồ.
"Ước gì những người chịu
đau khổ vì nghèo đói, tật nguyền,
đau yếu và những thử thách khác, bị
bách hại vì sự công chính, cũng biết kết
hợp cách đặc biệt với Chúa Kitô,
Ðấng đã chịu đau khổ để
cứu chuộc thế giới, vì trong Phúc Âm Chúa
đã tuyên bố họ là người có phúc. .
." (GH 41).
|