LỄ ĐỨC MẸ DÂNG MÌNH
Ngày 21 tháng Mười một
_____________
I.
ĐỨC TRINH NỮ MARIA DÂNG MÌNH TRONG ĐỀN THỜ THEO THÁNH KINH, THÁNH
TRUYỀN VÀ DÃ SỬ
A. Thánh kinh diễn tả
1. Cựu ước. Ngôn sứ Giacaria tiên tri: "Hãy nhiệt liệt nhảy
mừng, hỡi thiếu nữ Sion!" (9:9). "Hãy reo lên, hãy vui
mừng, hỡi nữ tử Sion!" (2:14). Và Sôphônia tiên báo: "Hãy
reo lên, thiếu nữ Sion!" (3:14).
Theo một số nhà diễn giải Thánh Kinh, tư tưởng "vui mừng"
trong những lời tiên tri trên đây trùng hợp với tư tưởng "vui
lên" trong Thánh sử Luca 1:28: "Vào nơi Trinh Nữ Maria
ở, thiên thần nói: "Vui lên! Hỡi Người đầy ơn phúc. Thiên
Chúa ở cùng Người". Do đó, thiếu nữ Sion là hình ảnh Trinh
Nữ Maria. Công Đồng Vaticanô II cũng gọi Người là Thiếu Nữ Sion
với những lời đẹp đẽ sau đây: "Người (Đức Maria) trổi vượt
trên các người nghèo khó và khiêm nhượng của Chúa, là những người
tin tưởng hy vọng và lãnh nhận ơn Cứu rỗi nơi Chúa... Sau thời
gian lâu dài trông đợi lời hứa được thực hiện, thời gian đã nên
trọn và nhiệm cuộc mới được thiết lập với Người, người Thiếu Nữ
Sion cao sang..." (LG, 55). Như vậy, Mẹ Maria bắt đầu tham
dự vào nhiệm cuộc Cứu rỗi của Con Mẹ từ khi Mẹ dâng mình trọn
vẹn cho Thiên Chúa trong Đền thờ rồi được chào mừng: "Vui
lên! Hãy nhiệt liệt vui mừng!"
2. Tân ước. Trong Thánh sử Matthêu 12:46-49: "Chúa Giêsu
đang nói với dân chúng... có kẻ thưa Ngài rằng: Mẹ Thầy và anh
em Thầy đứng ngoài tìm cách nói với Thầỵ. Đáp lại, Ngài bảo: 'Ai
là Mẹ Ta và ai là anh em Ta?' Và giơ tay chỉ các môn đệ, Ngài
nói: 'Này là Mẹ Ta và anh em Ta'". Chúa có ý nói rằng ai
muốn làm môn đệ Ngài thì phải từ bỏ mối liên hệ gia đình để thuộc
trọn về Thiên Chúa, nhất là từ khi còn nhỏ. Như vậy đối với Trinh
Nữ Maria, lý tưởng thuộc trọn về Chúa là tuyệt đối và là thực
tại sâu xa nhất của đời sống Người. Và Mẹ bắt đầu sống lý tưởng
đó từ khi lên ba tuổi, khi Mẹ dâng mình cho Chúa trong Đền thờ.
B. Thánh truyền lưu ngôn
Theo luật Maisen và lời khấn hứa với Thiên Chúa, hai Thánh Gioakim
và Anna đã dâng Ấu Nhi Maria cho Thiên Chúa. Tiền Phúc Âm của
Thánh Giacôbê cho biết Trinh Nữ Maria khi vừa lên 3 tuổi đã được
cha mẹ dâng vào Đền thờ Giêrusalem. Tuy còn thơ bé nhưng đã đầy
ơn Chúa, Nữ Nhi Maria sung sướng thoăn thoắt bước thang lên đền.
Trong dịp đặc biệt này, Nữ Nhi Maria đã khấn cùng Chúa trọn đời
sống đồng trinh, tự dâng mình toàn hiến phụng sự Chúa và hoan
hỉ ở lại chung sống với các trinh nữ trong Đền thờ. Việc Đức Mẹ
dâng mình vào Đền thờ Giêrusalem đã được Thánh Evodiô ghi chép.
Thánh Evodiô là một trong bảy mươi hai môn đệ của Chúa Giêsu và
là Giám mục thành Antiokia trước Thánh Inhaxiô. Theo truyền thống
của Giáo hội, việc Đức Mẹ dâng mình vào Đền thờ là mẫu gương tận
hiến phụng sự Chúa cho các linh hồn tận hiến như linh mục, tu
sĩ nói riêng, và lứa tuổi thanh xuân nam nữ nói chung.
Theo
Thánh Đamascenô, Nữ Nhi Maria lớn dần với đầy đủ mọi nhân đức,
bỏ ngoài những tư tưởng phàm tục mà chỉ hưởng hương thơm Thiên
đàng, và chân Người nghiêm chỉnh đi trong đường lối giới luật
Chúa. Người sống rất gương mẫu về công, dung, ngôn, hạnh, biểu
lộ một vẻ diễm lệ "mười phân vẹn mười." Với y phục nết
na, dáng điệu đoan trang, tiếng nói dịu dàng, gương mặt tươi sáng
luôn phản chiếu một tâm hồn trinh trong đầy đức, xứng đáng với
chức phẩm Thiên Mẫu mai sau.
C. Dã sử trình thuật
Biến cố Trinh Nữ Maria dâng mình trong Đền thờ chỉ được dã sử
theo Tiền Phúc Âm của Thánh Giacôbê trình thuật tỉ mỉ: "Thánh
Gioakim và Thánh Anna son sẻ. Khi một thiên thần hiện ra với Thánh
Anna, bà hứa nếu sinh được một người con, bà sẽ dâng cho Chúa.
Khi sinh ra Nhi Nữ Maria, bà Anna không cho sơ sinh Maria được
tẩy uế theo luật. Ngày tháng qua, Nhi Nữ Maria lên hai tuổi, Thánh
Gioakim nói với Thánh Anna: 'Chúng ta hãy đưa Con trẻ lên đền
để thể hiện lời hứa của chúng ta, không thì Chúa sẽ giáng hoạ
trên chúng ta, và của lễ chúng ta không được chấp nhận.' Thánh
Anna trả lời: 'Chúng ta hãy đợi đến năm thứ ba, để Con trẻ không
còn lưu luyến cha mẹ.' Thánh Gioakim nói: 'Được!' Và khi Nhi Nữ
Maria lên ba tuổi, Thánh Gioakim nói: 'Chúng ta hãy gọi các thiếu
nữ Do Thái trinh trong đến và cho mỗi cô một cây đèn thắp sáng
để Con trẻ hướng về Đền thờ, không lưu luyến ngó lại.' Và tất
cả lên đền. Thầy tư tế ôm hôn và chúc lành Nhi Nữ Maria và nói:
'Chúa đã ca ngợi danh Con giữa mọi thế hệ. Vì Con, Chúa sẽ tỏ
lộ ơn Cứu độ cho con cái Israel cho đến ngày tận thế. Rồi thầy
tư tế đặt Con trẻ lên cấp thứ ba của bàn thờ và Thiên Chúa đổ
ơn xuống trên Con trẻ làm cho Con trẻ nhảy mừng. Toàn thể nhà
Israel yêu mến Nhi Nữ Maria. Cha mẹ Nhi Nữ ngạc nhiên, chúc tụng,
tôn vinh Thiên Chúa toàn năng, vì Nhi Nữ không trở về với các
ngài nữa. Nhi Nữ Maria ở trong Đền thờ được nuôi dưỡng như một
chim bồ câu do tay một thiên thần'".
II.
LỊCH SỬ PHỤNG VỤ
1. Bên Đông phương, lễ Mẹ dâng mình đã có từ thế kỷ VII, và liên
quan tới lễ cung hiến Đền Thờ mới của Đức Trinh Nữ Maria tại Giêrusalem.
Đền thờ này được hoàng đế Giustianô (527-565) kiến thiết. Nhưng
rồi thánh đường này bị quân Ba Tư tàn phá. Thánh Grêgôriô Nyssa,
Thánh Grêgôriô Nazian, Thánh Epiphanô, Thánh Gioan Kim khẩu đã
giảng thuyết về lễ Đức Mẹ dâng mình. Đến thế kỷ VIII Thánh Germanô,
Thượng phụ Giáo chủ Constan-tinopoli kiến thiết một đền thờ khác
cung hiến và dâng lễ Đức Mẹ dâng mình. Sang thế kỷ IX, Giáo chủ
George Nicomedia (chết sau 880) soạn kinh lễ Đức Mẹ dâng mình.
Đức Phaolô VI chứng nhận lễ Mẹ dâng mình phát xuất từ Đông phương.
Ngài viết: "Còn có những lễ dựa theo truyền khẩu có giá trị
tuyệt diệu và gương mẫu và tiếp tục truyền thống đáng kính có
ngọn nguồn đặc biệt từ Đông phương, như lễ Rất Thánh Trinh Nữ
Maria dâng mình ngày 21 tháng 11".
2.
Bên Tây Phương, lễ Đức Mẹ dâng mình được mừng tại các đan viện
miền Nam nước Ý từ thế kỷ IX và bên Anh từ thế kỷ XIV. Quãng năm
1371, Sứ thần Toà thánh tên là Philippê de Maizières tại đảo Cyprô
nhận thấy lễ Đức Mẹ dâng mình được mừng trọng thể tại đây, ngài
đã xin với Đức Grêgôriô XI ban phép mừng tại giáo triều Avignon
(Pháp). Năm 1472 Đức Sixtô IV truyền dạy lễ này được mừng khắp
Giáo hội vào ngày 21 tháng 11 hằng năm, nhưng Đức Thánh Piô V
đã đình chỉ lại. Năm 1585 Đức Sixtô V đã tái lập lại lễ này.
III.
Ý NGHĨA PHỤNG VỤ
Đức Trinh Nữ Maria dâng mình trong Đền thờ để trọn đời hiến thân
cho Thiên Chúa, và phục vụ công trình cứu chuộc loài người. Thiết
lập Lễ Đức Mẹ dâng mình, Giáo hội cảm tạ Thiên Chúa đã tuyển chọn
Đức Trinh Nữ Maria trong hàng con cái loài người. Chuẩn bị người
lên chức phẩm cao sang làm Mẹ Chúa, và đồng công cộng tác trong
công cuộc Cứu thế. Đồng thời, Giáo hội tôn vinh ngợi khen Đức
Trinh Nữ đã sẵn lòng tuyệt đối tận hiến mình cho Thiên Chúa và
Giáo hội cũng khuyến khích mọi người noi gương Mẹ dâng mình cho
Chúa, để sống với Chúa và cho nhiệm cuộc cứu rỗi của Người.
Ngày nay có những dòng tu và từng đoàn người giáo dân nô nức hướng
theo lý tưởng cao quí đó bằng việc tận hiến cho Đức Mẹ, để noi
gương Mẹ toàn hiến cho Chúa Giêsu. Với những tâm hồn tận hiến
như Mẹ Maria, Thiên Chúa được phụng thờ trong tinh thần và chân
lý (x. Ga 4:23). Cũng như Mẹ Maria, họ áp dụng lời dân Do Thái
hứa với ông Maisen: "Mọi điều Thiên Chúa phán, chúng tôi
sẽ thi hành và nghe theo" (Xh 24:7). Họ cũng vâng nghe lời
Mẹ dạy: "Các con hãy làm bất cứ điều gì Người bảo các con"
(Ga 2:5) nghĩa là vâng giữ chẳng những các lời dạy, mà cả những
lời khuyên của Phúc Âm. Lời Chúa khuyên dạy quan trọng nhất là:
"Các con hãy nên thánh vì Ta là Thánh"
(Lv 19:2). Lời này gồm hai ý nghĩa: Thiên Chúa thánh hiến các
linh hồn tận hiến để họ chia sẻ sự thánh thiện của Người và ngoan
ngoãn đáp lại việc ưu tuyển của Chúa.
Thánh Anphong kêu gọi: "Chúng ta hãy mô phỏng Nữ Nhi chí
thánh Maria. Mẹ đã mau mắn và tận hiến toàn thân cho Chúa. Hôm
nay chúng ta cũng hãy mau mắn tận hiến toàn thân chúng ta cho
Mẹ, và cầu xin Mẹ dâng chúng ta lên Thiên Chúa. Chúng ta đừng
sợ Chúa sẽ xua đuổi chúng ta, một khi thấy chúng ta được hiến
dâng lên qua tay Mẹ Maria là Đền Thờ của Chúa Thánh Linh, là nguồn
hoan lạc của Chúa, và là Mẹ tuyệt vời của Ngôi Lời vĩnh cửu. Chúng
ta hãy cậy trông rất nhiều nơi Nữ Vương cao cả và uy linh của
chúng ta".
IV.
Ý NGHĨA LỜI CHÚA TRONG THÁNH LỄ
Bài đọc I: Dacaria 2:14-17.
Phần nhất sách Tiên tri Dacaria (1-8) nói về tình trạng dân Do
Thái được hồi hương năm 538 trước Chúa Giêsu. Thiếu nữ Sion là
Giêrusalem reo vui vì Chúa ngự giữa. Nhiều dân tộc sẽ đến với
dân Chúa. Nước Giuđêa sẽ được gọi là đất thánh, là lãnh địa của
Chúa. Dân chúng sẽ im lặng lắng nghe tiếng Chúa vì Người lại ra
tay cứu dân Người và hiển ngự trong Đền thờ.
Một số nhà diễn giải Thánh kinh tin rằng bài đọc này dường như
hoạ phác thời thơ ấu của Chúa Giêsu của Thánh sử Luca, và hình
dung Trinh Nữ Maria là Thiếu Nữ Sion. Sion là trại tạm cư phía
bắc ngoài thành Giêrusalem đối diện với nước Assyria là thù nghịch
của Do thái, vì trại tạm cư này là nơi ở của dân vô gia cư, là
dân nghèo khổ chỉ cậy trông vào Chúa. Tình cảnh này cũng được
mô tả trong sách Tiên tri Mica, 4:9-10, là tình cảnh nghèo khổ
của thiếu nữ Sion tượng trưng Đức Trinh Nữ Maria. Nhưng ngược
lại, Công đồng Vaticanô II lại diễn tả Đức Maria là Thiếu Nữ Sion
trổi vượt trên các người khiêm nhượng và khó nghèo của Chúa là
những người tin tưởng hy vọng và lãnh nhận ơn Cứu độ nơi Chúa.
Nhất là Thiếu Nữ Sion cao sang khi Con Thiên Chúa mặc lấy bản
tính nhân loại nơi Ngài để giải thoát con người khỏi tội lỗi (LG,
55).
Phúc Âm: Matthêu 12:46-50
Trong
câu nói: "Bất cứ ai làm theo ý Cha Ta, Đấng ngự trên trời,
là anh chị em và là mẹ Ta" (12:49), Chúa Giêsu có ý dạy rằng
ai muốn làm môn đệ Chúa thì phải vượt ngoài liên hệ gia đình.
Cũng như Chúa nói: "Cứ theo Ta, và để kẻ chết chôn cất người
chết" (Mt 8:22). Và: "Kẻ yêu cha mẹ hơn Ta, không xứng
với Ta" (Mt 10:37). Chúa giải thích rằng thánh ý Chúa Cha
là cách thế thân ái với Ngài và vượt trên tình nghĩa gia đình.
Nhưng ở đây Chúa tôn vinh Mẹ Người đã toàn hiến cho Thiên Chúa
ngay từ hồi niên thiếu. Và đối với Mẹ Chúa Kitô, thánh ý Chúa
Cha là tuyệt đối, và là thực tại sâu xa của suốt cuộc sống của
Mẹ.
V.
LỜI CÁC THÁNH
- Thánh Êpiphanô: Vừa lên ba tuổi, tuổi còn phải được cha mẹ dầy
công dưỡng dục, Ấu nhi Maria đã ước muốn được lên đền thờ trịnh
trọng hiến dâng mình cho Thiên Chúa.
-
Thánh Grêgôriô Nyssa: Thánh Anna đã không trì hoãn lâu đêm Ấu
nhi Maria lên đền thờ hiến dâng cho Thiên Chúa.
-
Thánh Ambrôsiô: Mẹ là kho tàng kín ẩn của đức trang nghiêm, là
sự hy sinh thùy mị, là mẫu gương trinh nữ tại gia, là người bạn
nữ trong thừa tác vụ tại đền thờ. Biết bao trinh nữ dâng mình
cho Thiên Chúa đã nói: "Ở đây có một trinh nữ giữ loan phòng
trinh sạch".
-
Thánh Giêrônimô: Maria đã phân phối thời khắc như sau: Từ sáng
sớm đến giờ ba, Mẹ dành để cầu nguyện. Từ giờ ba đến giờ chín,
Mẹ tập luyện thủ công. Tới chín giờ, Mẹ lại cầu nguyện cho tới
lúc thiên thần theo lệ mang thức ăn mỗi ngày cho Mẹ.
-
Thánh Gioan Kim khẩu: Nếu Chúa đã đặc tuyển Đức Maria làm Mẹ,
chính là vì Chúa đã không tìm đâu ra một nữ trinh thánh thiện
hơn, không tìm đâu ra một thánh cung xứng đáng đón nhận Chúa hơn
cõi lòng tuyệt vời trinh trong của Mẹ.
-
Thánh Sôphrôniô: Mẹ chính là khu vườn Thiên Chúa thích dạo chơi,
vì vườn này có trồng một thứ hoa tỏa loan mọi hương thơm thánh
đức.
-
Thánh Germanô: Hỡi Nữ Vương thế giới! Lạy Mẹ Thiên Chúa! Mẹ hãy
vui mừng đi về nhà Chúa mà Mẹ đợi chờ Chúa Thánh Thần đến làm
cho Mẹ trở nên Mẹ của Ngôi Lời hằng hữu. Mẹ hãy hoan hỉ vào cung
điện của Chúa.
-
Thánh Đamascênô: Được đưa vào đèn thánh như một cây cảm lãm tươi
xanh, Mẹ được trồng trong vườn của Chúa để đón nhận mưa sương
Thánh Linh chờ ngày trổ xinh một mùa hoa quả thánh đức mĩ miều.
-
Thánh Anselmô: Maria bấy giờ thùy mị dịu dàng, nói năng thận trọng,
lúc nào cũng chu chu chắm chắm, không bao giờ lơi lả tiếng cười,
không bao giờ nhớn nhắc nhòa gương. Mẹ rất ân cần cầu nguyện,
đọc Thánh kinh và siêng năng mọi việc lành, không một tơ hào quyên
sót.
-
Thánh Bênađô: Không có căn phòng nào thích hợp cho Chúa đến ngự
hơn cõi lòng đồng trinh của Mẹ Maria.
-
Thánh Bônaventura: Khi song thân Mẹ đã để Mẹ ở lại đền thờ, Mẹ
bèn quyết tâm nhận Chúa làm cha, và thường tự hỏi xem phải làm
gì để đẹp lòng Chúa. Mẹ cũng tuyên khấn giữ đức đồng trinh, không
chiếm hữu tài vật nào ở đời, và đặt trót ý muốn vào tay Thiên
Chúa.
-
Thánh Tôma: Thánh thiện là điều kiện tối khẩn của hết những gì
liên quan tới Thiên Chúa. Không có gì không thánh thiện, không
sạch vết nhơ mà được liên quan tới Thiên Chúa.
-
Thánh Antôninô: Cố gắng xuất chúng nhất của ân sủng là chuẩn bị
cho một thụ tạo chịu thai Con Thiên Chúa.
-
Thánh Anphong: Mẹ Maria hiến dâng trót mình cho Thiên Chúa, đẹp
lòng Người qua hai điểm: Mẹ đã mau mắn hiến dâng không trì hoãn,
và Mẹ đã tận tuyệt hiến dâng không dành lại phần nào.
VI.
GIÁO HUẤN CỦA GIÁO HỘI
- Đức Piô XII: Chắc chắn trong thánh nhân của Mẹ Người, Thiên
Chúa đã thu gồm tất cả mọi vẻ đẹp của nghệ thuật Người: ánh nhìn
của Mẹ, nụ cười của Mẹ sự dịu dàng của Mẹ, vẻ uy nghi của Mẹ,
như ánh trăng vằng vặc trong trời đêm, vẻ đẹp lộng lẫy của Mẹ
vượt xa mọi vẻ đẹp của mọi thụ tạo.
Hãy
ngước mắt chiêm ngưỡng đời sống trinh trắng vô nhiễm của Mẹ. Hãy
nhớ rằng một nhân vật không bao giờ xiêu lòng trong tình mến nồng
nàn với Thiên Chúa, không bao giờ lơ là kết với Chúa Giêsu Kitô.
-
Đức Phaolô VI: Còn những lễ ngoài lịch sử theo ngụy thư, có giá
trị cao quí và gương mẫu tiếp theo những truyền thống quí trọng
có nguồn gốc đặc biệt từ Đông phương, như lễ Rất Thánh Trinh Nữ
Dâng Mình trong đền thờ.
-
Đức Gioan Phaolô II: Biến cố trọng đại của ơn Cứu chuộc này không
những liên quan tới Mẹ Maria, mà còn tới buổi đầu của dân mới
Thiên Chúa nghĩa là Giáo hội Chúa Kitô và của một nhân loại mới
nhờ Mẹ mà trở thành gia đình của Thiên Chúa. Sau cuộc đợi chờ
dài lâu của lời hứa, cùng với Mẹ là thiếu nữ Sion tuyệt vời, thời
gian được đủ đầy và một nhiệm cuộc mới được tạo lập.
-
Công đồng Vatican II: Đức Maria đã tận hiến làm tôi tớ Chúa, phục
vụ thân thế và sự nghiệp của Con Ngài, và nhờ ơn sủng của Thiên
Chúa toàn năng, Mẹ phục vụ mầu nhiệm Cứu chuộc dưới quyền năng
và cùng với Con Ngài.
L.m.
Phêrô, CMC
|