NGƯỜI ANH EM HÈN MỌN

            Là phu nhân của một thương gia giầu có chuyên nghề bán vải tại thành Assisi, bà Pica đang chờ đợi ngày chào đời của đứa con yêu dấu.  Theo truyền thuyết, một người lạ đến nhà bảo bà hãy tới một chuồng bò để hạ sinh đứa trẻ tại đó.  Là người giầu có sang trọng, bà Pica giật mình về ý kiến đó, nhưng sau nhớ lại chính Chúa Kitô cũng đã sinh ra nơi chuồng bò, đồng thời có sức nhiệm thúc đẩy bên trong, nên bà đã thực hiện như đề nghị của người lạ.  Năm đó là năm 1182.  Phanxicô thành Assisi cất tiếng khóc chào đời tại chuồng bò, cùng một cách thức như Con Thiên Chúa đã giáng sinh làm người.           

Phanxicô lớn lên giữa sự giầu sang.  Chàng luôn tươi vui yêu đời.  Ba má rất hài lòng khi thấy chàng rất yêu thích hình ảnh một hiệp sĩ lực lưỡng với khí giới và áo giáp bóng loáng.  Do đó, khi được mời tham gia cuộc chiến giữa người Assisi và Perugia, Phanxicô mừng quýnh!  Nhưng chẳng may, khi giáp trận, người Assisi bị thua và Phanxicô bị bắt làm tù binh.

         Ðang khi Phanxicô ở trong tù, chàng chiêm bao, và một tiếng nói vô hình cho chàng biết một ngày kia chàng sẽ nổi danh và yêu mến trên khắp thế giới.  Vịn vào giấc chiêm bao đó, Phanxicô cho mình sẽ trở thành một chiến sĩ anh hùng.  Sau khi được trả tự do, Phanxicô vẫn còn đẹp trai và nổi tiếng giữa bạn bè.  Tuy nhiên chàng có vẻ ít nói và nghiêm trang khác thường.

            Trong thời gian dó, Phanxicô ngã bệnh trầm trọng, nhưng chàng kiên tâm chịu đựng.  Hình như chàng dần nhận ra cuộc sống con người còn có sự quan trọng hơn các cuộc vui chơi.  Tuy chàng vẫn tham dự những buổi liên hoan, dạ vũ, nhưng bạn bè đôi khi thấy chàng rút lui vào một chỗ với dáng vẻ suy tư.           

Phanxicô vẫn còn tin tưởng mình sẽ trở thành một tướng lãnh tài ba.  Nên khi có cuộc nổi dậy chống lại đế quốc Ðức xâm lăng nước Ý, chàng liền xin nhập ngũ.  Tuy nhiên, chỉ sau một ngày theo đoàn kỵ binh lên đường, cơn bệnh cũ lại tái phát.   Tiếng nói vô hình lại đến với chàng trong giấc mơ, và lần này còn cho chàng hay chàng đã hiểu lầm giấc chiêm bao trước kia, vì chàng đang phục vụ người tớ chứ không phải phục vụ Ông chủ.  Tiếng nói thúc chàng trở về nhà và chờ đợi đại cuộc sẽ được chỉ định cho chàng.           

Về đến nhà, bạn bè cười nhạo chàng vì nói lắm mà chẳng làm nên cơm cháo gì!  Phanxicô chỉ cười trừ.  Cuộc sống chàng bắt đầu thay đổi. Tuy nhiên chàng vẫn còn  đẹp trai và được quí mến, tuy những cuộc khiêu vũ và liên hoan vẫn còn bao vây chàng, vả lại ba chàng thúc giục chàng tham dự vào công cuộc thương doanh, nhưng ơn Chúa vẫn theo đuổi chàng.  Chàng dành nhiều giờ vắng lặng suy tư, và thường đến một hang ngoài sườn đồi cầu nguyện và suy gẫm.

            Vốn là con người quảng đại, Phanxicô thường mau lẹ giúp đỡ người nghèo khổ.  Nhưng lúc này chàng nhận thức rằng đó cũng chưa đủ, chàng phải làm cái gì hơn thế nữa.  Chàng cảm thấy cần trao ban chính mình, thời giờ và sức khỏe.  Chiếm hữu của cải lúc này đối với chàng là sự phiền toái.  Do đó, chàng bán mọi sự mình có rồi phát tiền cho người nghèo khó và bệnh tật.  Chàng hay đến cầu nguyện trước tượng Chuộc Tội tại nhà thờ thánh Ðamiêng, một ngôi nhà thờ cũ nát.  Một hôm, tượng Chuộc Tội từ trên Thánh Giá nói với chàng:           

-Phanxicô ơi, nhà Cha đang đổ xuống.  Con hãy xây dựng nó lại.           

Sung sướng vì được Chúa phán dạy, Phanxicô trao số tiền còn lại cho cha sở nhà thờ thánh Ðamiêng trước sự ngỡ ngàng tột độ của ngài.  Sau đó chàng vội vàng về tiệm lấy thêm vải của ba đem bán lấy tiền.  Ba chàng bắt gặp!  Ông nổi khùng vì những hành động điên rồ của chàng:  nào ngủ ngoài hang như con vật, nào làm bạn với người nghèo như bọn lê dân, nào bố thí hết tiền của như kẻ bất cần đời??.Ông đem con ra tòa và tuyên bố từ con.

            Phanxicô, một trang thanh niên quý phái giầu có, lúc này trở thành vô gia cư, quần áo rách rưới, đi xin ăn từ nhà này sang nhà khác.  Tuy nhiên, chưa khi nào chàng được hạnh phúc như lúc này.  Cả con người chàng tràn ngập tình yêu.  Chàng yêu Chúa Trên hết, rồi đến yêu thương đồng loại.  Chàng yêu chim chóc, dã thú, cây cối và hoa cỏ đồng nội.  Chàng yêu gió, yêu mưa và ánh sáng vừng dương, vì tất cả là tạo vật của Thiên Chúa và chúng phô bày cho chàng sự tốt lành của Ngài.  Ngoài ra, chàng chăm chỉ và tận tụy làm việc.

            Sau khi hoàn tất sửa sang nhà thờ thánh Ðamiêng, Phanxicô khởi công tu bổ nhà nguyện thánh Phêrô.  Sau đó chàng lại tìm thấy một nhà thờ bị bỏ rơi:  nhà thờ Ðức Bà Thiên Thần.  Chàng bắt đầu tự tay kéo đá, trộn hồ tu sửa lại nhà Chúa.  Khi Thánh Lễ đầu tiên dâng trong nhà thờ Ðức Bà Thiên Thần mới trùng tu, tiếng nói vô hình lại đến với chàng, và lần này ra lệnh cho chàng hãy đi rao giảng khắp miền thôn quê.

            Khi Phanxicô bắt đầu giảng cho dân chúng vùng Assisi, người ta nhạo cười chàng.  Vì tò mò, họ đổ xô ra xem và nghe chàng giảng như xem một người điên.  Nhưng sau đó họ cảm động về lời chàng giảng, để rồi chẳng bao lâu, một số người tình nguyện xin làm môn đệ chàng.  Họ làm chòi gần nhà thờ Ðức Bà Thiên Thần.  Hàng ngày họ đi làm việc: nhóm thì làm ruộng làm vườn, nhóm thì đổi chác hàng hóa, nhóm đi khất thực, nhóm rao giảng và dậy dỗ dân chúng.  Cộng đoàn ngày càng lớn mạnh, Phanxicô viết bản luật dòng thật ngắn gọn để hướng dẫn cuộc sống anh em trong cộng đoàn mà chàng gọi là những "Anh Em Hèm Mọn".

            Hơn một lần, Thiên Chúa đã làm phép lạ để chứng tỏ Ngài yêu Phanxicô chừng nào.  Chẳng hạn, lần kia khi Phanxicô đang giảng cho dân chúng thì đàn chim đậu trên các cây gần đó kêu inh ỏi, lấn át cả lời ngài giảng, ngài liền hướng về đàn chim xin các "chị" chim đừng làm ồn để dân chúng có thể nghe Lời Chúa.  Lập tức đàm chim im lặng.   Chờ đến khi Phanxicô giảng xong và dân chúng ra về, đàn chim sà xuống bên Phanxicô, đậu trên vai, trên cánh tay và chung quanh ngài.  Trong khi đó Phanxicô giảng cho chúng nghe về tình yêu bao la của Thiên Chúa đối với các tạo vật của Ngài.

            Hội dòng Anh Em Hèn Mọn ngày một phát triển và lan rộng.  Càng ngày càng đông người xin gia nhập.  Các tu sĩ được cử đi truyền giáo tận Phi Châu, Á Châu.  Nhiều vị được diễm phúc chết vì đạo.  Hàng ngàn số người trở lại. . .  Phanxicô không những chỉ sửa chữa những ngôi nhà thờ bằng gạch đá, nhưng ngài đã tu sửa và xây dựng chính Giáo Hội sau những ngày hoang tàn đổ nát.

            Năm 1224, Chúa in năm dấu thánh trên tay chân và cạnh sườn Phanxicô.  Hai năm sau đó ngài lâm bệnh rồi bị mù cả hai mắt.  Trước giờ chết, ngài khuyên  anh em trong hội dòng hãy nắm giữ tinh thần Nghèo Khó.  Ngài xin anh em để mình nằm chết trên đất, xác phủ bằng một chiếc áo dòng cũ.  Ngài trút hơi thở cuối cùng ngày 4 tháng 10 năm 1226.

            Chỉ hai năm sau, ngài được phong thánh.

THÁNH PHANXICÔ VÀ TÌNH YÊU THẬP GIÁ

Người Kitô hữu trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng có thói quen đi đàng Thánh Giá vào các mùa Phụng vụ trong năm, nhất là Mùa Chay, nhằm suy niệm mầu nhiệm khổ nạn của Chúa Giêsu. Qua việc đạo đức bình dân này, người ta muốn thông phần vào các đau khổ mà Chúa Giêsu xưa đã chịu để cứu chuộc muôn người; đồng thời, họ cũng cảm tạ tình yêu bao la của Thiên Chúa đối với con người.  Và thập giá là bằng chứng của tình yêu cao cả ấy.

Kinh nghiệm của thánh Phanxicô về tình yêu thập giá Chúa Kitô là một bài học quý giá, giúp chúng ta sống phong phú hơn tâm tình của Mùa Chay thánh và hành trình bước theo Đức Kitô trong cuộc sống lữ hành.

Người ta vẫn thường cho rằng việc sùng kính Thánh Giá qua việc Đi Đàng Thánh Giá bắt nguồn từ thánh Phanxicô Assisi, đã được phong trào Phan Sinh về sau phổ biến rộng rãi và tồn tại đến hôm nay.  Chúng ta không bận tâm đến tính xác thực của nhận định này, nhưng khi chúng ta chiêm ngắm cuộc đời của thánh Phanxicô, chúng ta dễ dàng nhận thấy rằng, mầu nhiệm thập giá đã gắn bó thân thiết với ngài trong suốt hành trình hoán cải và bước theo Chúa Kitô.

Thánh giá xuất hiện vào lúc khởi đầu cuộc đời hoán cải của thánh Phanxicô là giấc mơ về những vũ khí in hình thánh giá ở Spô-lê-tô, khi ngài đang trên hành trình tìm mộng công danh như bao chàng trai khác, trong tư cách là một hiệp sĩ.  Kể từ đó, ngài chọn con đường thập giá và nó đã theo ngài dọc suốt cuộc đời.  Vào năm cuối đời, thánh Phanxicô được in năm dấu thánh trên thân thân ngài, ở đỉnh núi Alverna.

Chuyện “Những Bông Hoa Nhỏ” kể lại rằng: “Sáng tinh sương ngày 14 tháng 9 năm 1224, tức là ngày lễ Suy tôn Thánh giá, trên đỉnh Alverna đã xảy ra một phép lạ tân kỳ.  Lúc mặt trời gần dải lên nền trời những tia sáng vàng tươi, Phanxicô quì tựa lưng vào một tảng đá, hướng về phương đông, mắt tuôn đôi hàng lệ, ngài than thở: “Lạy Chúa, trước lúc qua khỏi đời này, con chỉ xin Chúa ban cho con hai ơn: một là, xin Chúa cho tâm hồn cũng như thể xác con cảm thông hết nỗi đau đến thê thảm Chúa chịu trong giờ tử nạn; hai là, xưa kia khi Chúa tử nạn, Chúa yêu loài người tội lỗi chúng con đến độ nào, thì xin cho lòng con cũng được yêu Chúa đến độ ấy”.  Bỗng vụt như làn chớp, một thiên thần Chí ái tự trời bay xuống.  Sáu cánh chói loà.  Hai cánh phủ đầu, hai cánh dương bay và hai cánh khép che toàn thân. Thiên thần hiện xuống đứng trên phiến đá, rõ hình một người chịu đóng đinh vào thánh giá.  Thiên thần ấy chính là Chúa Giêsu tử nạn, mặc hình người hiện đến với Phanxicô.  Ngài nhìn Phanxicô, đôi mắt như thiết tha, như thiêu cháy cả tâm hồn rồi vụt biến.  Phanxicô quỵ xuống, ngất đi.  Khi bừng tỉnh dậy, ngài thấy tay chân đã bị đinh đóng thâu qua.  Đầu đinh tròn và đen nổi rõ giữa lòng bàn tay và trên mặt bàn chân.  Đinh đóng thâu qua tay chân, mũi đinh quắp lại trên lưng bàn tay và giữa gan bàn chân.  Ngực bên phải, cạnh trái tim, dấu một lưỡi đòng đâm qua còn nguyên nét, máu chảy rìn rịt thấm ướt đến tận lớp áo ngoài”.

Có thể nói, cả cuộc đời thánh Phanxicô cô là một hành trình vác thập giá theo chân Chúa: “Ai muốn theo ta thì phải từ bỏ mình vác thập giá mình mà theo ta”.  Và ngài đã được diễm phúc đón nhận năm dấu thánh như Chúa Giêsu năm xưa, nghĩa là được trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô chịu đóng đinh.  Đó chính là đỉnh cao của tình yêu thập giá của thánh nhân với Đức Kitô chịu đóng đinh.

Một sử gia Phan Sinh đã nhận định rất hay về mối tình thập giá của ngài rằng: “Thánh Phanxicô ca ngợi không những cuộc khổ nạn của Chúa với tâm tình tri ân, nhưng là tất cả công trình cứu chuộc của Đức Kitô, trong đó tình yêu của Thiên Chúa đổ xuống trên chúng ta một cách thật rõ ràng.  Đứng trước tình yêu bao la đó của Thiên Chúa, Phanxicô đã đáp trả bằng một tình yêu nóng bỏng và ngọt ngào trong trái tim người”.

Thật vậy, Thánh Giá mà chúng ta tưởng niệm trong phụng vụ, nhất là phụng vụ Mùa Chay như muốn minh chứng một chân lý cao cả: “Vì yêu thương chúng ta, Chúa Kitô đã không ngần ngại một hành vi nào, cho dù phải đổ máu và chết nhục nhã trên thập tự”.  Chính vì thế, tình yêu của Thiên Chúa mới trở nên trọn vẹn đối với chúng ta.  Một tình yêu mà chúng ta không thể hiểu thấu bằng lý trí, nhưng bằng cảm kích của con tim trong đời sống tâm linh.  Điều này đã thể hiện trên cuộc đời và con người của thánh Phanxicô.  Ngài đã hiểu, đã cảm nếm, và đã sống mầu nhiệm Thánh Giá ấy bằng một tình yêu cháy bỏng và thẳm sâu.

Hơn hai ngàn năm qua, người Kitô hữu, môn đệ của Chúa Kitô trong hành trình tiến về vĩnh cửu, không có con đường nào khác con đường thập giá.  Nhưng con đường thập giá là con đường khó đi, gian khổ, khiến cho bao người phải ngập ngừng lui bước.  Đúng vậy! nhưng qua cái chết của Chúa Giêsu, một luồng ánh sáng đã chiếu dọi vào từng nỗi khổ đau của con người và cho đau khổ một ý nghĩa mới: “Vì bản thân Người đã trải qua thử thách và đau khổ, nên Người có thể cứu giúp những ai bị thử thách” (Dt 2, 18).  Thập Giá Chúa sẽ nâng đỡ chúng ta.  Từ nay thập giá không còn là một chướng ngại trong cuộc sống, nhưng là con đường tình yêu dẫn đến sự sống đích thực, nếu chúng ta dám hy sinh, chấp nhận mọi khổ đau trong cuộc sống với tâm tình yêu thương và vâng phục.

Trong hành trình đó, gương của thánh Phanxicô vẫn luôn soi đường chỉ lối cho chúng ta tiếp tục cuộc hành trình,với niền tin yêu hy vọng được trở nên thủy chung với mối tình thập giá Chúa Kitô.

Lạy thánh Phanxicô, xin ngài ghi sâu trong lòng chúng con những nỗi thống khổ của Chúa Giê-su, đặt vào trong sâu thẳm con tim chúng con tình yêu nóng bỏng và ngọt ngào của Đức Kitô, để giúp chúng con yêu mến Ngài hơn, dâng hiến đời sống chúng con cho Ngài và để chúng con được cùng Ngài và anh chị em chúng con dự phần vào tình yêu thập giá của Ngài.

Quang Huyền, OFM 2012