Hội Nữ Truyền giáo "Dòng Mến Thánh Giá"

Dòng Truyền giáo "Mến Thánh Giá" Chúa Giêsu Kitô, do Đức Cha Lambert de la Motte sáng lập , tại giáo phận Đàng Ngoài,  ngày 26-2-1670, và tại giáo phận Đàng Trong, 1671. Chính ngày 26-2-1670, Đức Cha Lambert de la Motte, đã nhận lời tuyên khấn cho hai nữ tu tiên khởi, nữ tu Anê và Paula, tại Kiên Lao, tức là cửa khẩu Đàng Ngoài. Ngày 29-7-1658, Đức Thánh Cha Ạexandrô VII (1655-1667) ban Sắc bổ nhiệm 2 linh mục, Francois Pa llu và Lambert de la Motte làm Giám Mục 2 giáo phận Đàng Trong và Đàng Ngoài, cả 2 là người Pháp. Nhưng 2 năm sau, cả hai đức cha cũng chưa tới Giáo phận được, nên ngày 17-1-1665, Đức cha Francois Pallu trao cả giáo phận Đàng ngoài của mình cho Đức Cha Lambert de la Motte kiêm nhiệm, rồi ngài trở lại Pháp.

 Sau Lễ khấn đầu tiên này, Dòng Truyền giáo Mến Thánh Giá, cùng với Giáo Hội VN, liên tiếp chịu cơn bách hại Đạo Công giáo trong suốt hơn 200 năm. Nhiều nữ tu đã hy sinh mạng sống để nên nhân chứng cho Thập giá Chúa Giêsu Kitô, đồng hành với Giáo Hội Mẹ Việt Nam trên đường tử nạn. Lòng kiên trì theo đuổi ly tưởng của Dòng trong mọi cơn bách đạo, suốt trên 250 năm (1670-1925), Dòng không tổ chức được một lẽ khấn nào. Mãi tới ngày 2-2-1925, mới có Lễ Khấn Dòng lần thứ Hai, với 61 nữ tu cho Hội Dòng Mến Thánh Giá Phát Diệm.

 Đây là Dòng nữ đầu tiên mang bản sắc Á đông, vừa chiêm niệm vừa hoạt động truyền giáo, sống thành cộng đoàn và có tuyên những lời khấn thánh. Dòng trực thuộc Đấng Bản quyền địa phương và hướng về công cuộc truyền giáo cho lương dân. Y định này của chính vị sáng lập được Công đồng Đông Dương xác nhận năm 1934. Hiện nay tại VN có 23 Hội Dòng Mến Thánh Giá và một tại Tổng giáo phận Los Angeles, Cali, Hoa Kỳ.

Năm 1970, Dòng Mến Thánh giá VN kỷ niệm Tam Bách Chu Niên thành lập (1670-1970), tại Hội Dòng MTG Chợ Quán. Dịp trọng đại này đã ghi khắc tận đáy tâm hồn những "công chúa" của Đức Cha Lambert de la Motte (1624-1679), một niềm hân hoan sâu lắng và một tinh thần hiệp nhất, nối tiếp và đẩy mạnh công cuộc Truyền giáo Việt Nam, xứng đáng là "Trưởng Nữ" của Giáo Hội Á Châu.

Riêng Hội Dòng MTG giáo phận Phát Diệm, đã thành lập được 100 năm (1902-2002)