TỤC LỆ NGÀY TẾT VỚI NHÀ ĐẠO
-Tinvui.org
Tết đối với người Việt Nam chúng ta là một ngày trọng đại. Từ ngàn xưa đã có
những nét đẹp văn hóa ngày Tết mà cho đến nay vẫn tồn tại
và cần được phát huy. Người Việt Nam Công giáo cũng tiếp
nhận những phong tục tốt đẹp này theo tinh thần Thư chung
năm 1980 của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam là "Xây dựng trong Hội Thánh một nếp sống và một lối diễn ta đức tin phù hợp với
truyền thống dân tộc".
Sau đây là ghi nhận một số những tục lệ tốt đẹp ngày Tết mà nhiều nơi đang áp
dụng.
TẢO MỘ
Người Việt Nam có tục lệ đi tảo mộ ngày
cuối năm, cứ từ khoảng 23 tháng Chạp trở đi, người ta đến
các nghĩa trang để sửa sang lại phần mộ ông bà tổ tiên, cha
mẹ
đã quá cố. Tục lệ này nói lên lòng tri ân, tưởng nhớ người
đã khuất nhân dịp đón xuân mới. Người Công giáo cũng tiếp
nhận điều tốt đẹp này, nên dịp cuối năm, các nghĩa trang giáo
xứ
luôn luôn có đông đảo giáo dân đến viếng, quét vôi, dọn cỏ,
trồng hoa, thắp hương và hơn hết là dâng lời cầu nguyện cho
ông bà tổ tiên.
LỄ TẤT NIÊN TẠ ƠN
Tại nhiều xứ, ngoài lễ tạ ơn chung của
giáo xứ, các khu họ đều xin lễ tất niên vào tuần lễ giáp Tết.
Tùy theo số khu họ trong một giáo xứ mà cha xứ sắp xếp để mỗi
khu họ có được một thánh lễ riêng. Toàn thể giáo dân trong
khu họ được mời tham dự với hương hoa, của lễ và những ý nguyện
riêng mà tựu trung là tạ ơn, cầu nguyện cho những người mới
qua đời trong năm, cầu xin cho một năm mới bình an. Sau thánh
lễ, tùy theo điều kiện, bà con quây quần liên hoan để có dịp
chia sẻ tâm tư, tình cảm vui buồn. Tạo tình đoàn kết yêu thương
nhau trong tinh thần "Góp gạo nấu cơm chung" nhẹ
nhàng nhưng đậm đà tình nghĩa.
ĐÓN ÔNG BÀ
Chiều 30 Tết, theo phong tục Việt Nam,
mỗi gia đình thường dọn một mâm cỗ, thắp hương trên bàn thờ
tổ tiên theo ý nghĩa đón ông bà về ăn Tết với con cháu. Tục
lệ này cũng được đón nhận nơi đồng bào Công giáo. Nhiều giáo
xứ, ngay từ sáng 30 đã mở cửa nhà hài cốt, nhà tưởng niệm...
để giáo dân đến kính viếng, mời ông bà tổ tiên cùng chứng kiến
những ngày Tết xum họp của con cháu. Ai ai cũng xin ông bà
cầu bầu cùng Thiên Chúa chúc lành cho con cháu trong năm mới
và còn hiệp ý xin lễ cầu nguyện cho các ngài (qua các thùng
xin lễ).
ĐÓN GIAO THỪA
Đón giao thừa là một nét đẹp không thể
thiếu của các gia đình Việt Nam dù ở thôn quê hay thành thị.
Trước giờ giao thừa, mọi người dù ở đâu, làm gì cũng cố gắng
trở về quây quần bên nhau để chờ đón giây phút linh thiêng.
Với người Việt Nam Công giáo, từ sau Công đồng Va-ti-ca-nô
II, Giáo hội Việt Nam đã đề nghị các giáo xứ tổ chức thánh
lễ tạ ơn cuối năm trước giờ giao thừa. Trong thánh lễ này cũng
có dành thời gian để mục tử và đoàn chiên nhìn lại sinh hoạt
mục vụ năm cũ, đề ra những chương trình cho năm mới. Phần cuối
lễ thường là dành để cộng đoàn, cha xứ cùng chúc mừng năm mới
với những tràng vỗ tay hoan hỉ. Thánh lễ thường kết thúc khoảng
23 giờ để mọi người trở về gia đình đón giao thừa.
HÁI LỘC
Khoảng hơn chục năm trở lại đây, theo
tinh thần Hội nhập văn hóa, hầu như tại các xứ đạo đều có tổ
chức "hái lộc đầu xuân". "Lộc" ở đây là các phong bao lì xì, trong có kèm một câu trích trong sách Tin Mừng,
được treo trên các chậu cảnh hay những cành đào, cành mai đặt
trên cung thánh. Sau lễ giao thừa, mọi người lần lượt lên "hái lộc Lời Chúa". Mỗi câu Lời Chúa nhận được như là ý Chúa gửi đến mỗi người, mỗi gia đình. Hiện
nay, với công nghệ in ấn hiện đại, mỗi gia đình thường được
cha xứ và Hội đồng Giáo xứ gửi biếu một tờ lộc in lớn, còn
hái lộc tại nhà thờ là lời Chúa gửi đến từng cá nhân người
đón nhận.
GIỜ KINH GIAO THỪA
Sau thánh lễ tại nhà thờ, gần tới giờ
giao thừa, cha mẹ con cái họp nhau đầy đủ trước bàn thờ nơi
gian nhà chính; quần áo chỉnh tề, trang nghiêm, tâm hồn thanh
thản, vui tươi sẵn sàng chào đón năm mới. Đúng giờ giao thừa,
mỗi người cầm một thẻ nhang đã đốt sẵn, cùng nhau cử hành nghi
lễ. Chương trình cơ bản là: - lời nguyện mở đầu của cha hay
mẹ - tuyên xưng đức tin - suy tôn Lời Chúa - các thành viên
dâng lời nguyện tự phát - tôn kính tổ tiên qua nghi thức dâng
hương bái tạ. Hát một bài tạ ơn.
Sau đó con cái lần lượt đến chúc
thọ ông bà, chúc tuổi cha mẹ. Các bậc bề trên nhắn nhủ,
chúc lành cho
các con cháu. Kết thúc là phần liên hoan đón mừng năm mới
của gia đình.
Trên đây là một số ghi nhận của người
viết qua các gia đình Công giáo ở nhiều nơi, thành phố, nông
thôn đã thực hiện. Rất mong những phong tục tốt đẹp đậm đà
bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam được duy trì và phát huy vì "những gì tốt đẹp trong tâm hồn và tư tưởng của loài người hoặc trong nghi lễ
và văn hóa riêng của các dân tộc, hoạt động của Hội Thánh không
nhằm tiêu diệt nhưng làm cho lành mạnh, nâng cao và kiện toàn,
hầu làm vinh danh Thiên Chúa và mưu cầu hạnh phúc cho con người" (Hiến chế Tín lý về Giáo hội 17,1)
Trích trong báo CGVDT, tác giả Minh Đỗ. (tinvui.org)
Nhóm tác giả - Việtnam