| |
ĐẤNG ĐỒNG CÔNG CỨU CHUỘC
Câu
truyện
Đồng Công Cứu Chuộc (Co-redemtrix) có lẽ là danh hiệu gây tranh
luận sôi nổi nhất trong tất cả các danh hiệu của Đức Maria. Cuộc
tranh luận xuất phát một phần do việc chưa hiểu đúng ý nghĩa của
danh hiệu này. Rất nhiều người nghĩ rằng Đấng Đồng Công Cứu Chuộc
là người giữ một vai trò ngang hàng với Chúa Kitô trong công cuộc
cứu độ nhân loại. Tuy nhiên, trong trường hợp này, tiền tố “co”
không mang ý nghĩa ngang hàng; nhưng đúng hơn, mang ý nghĩa “với,”
“cùng với,” “cộng tác với,” hoặc “chia sẻ một phần trách nhiệm
với.” Đó là cung cách Đức Maria đã thực hiện trong vai trò Đấng
Đồng Công Cứu Chuộc.
Đức
Maria được tham dự vào công cuộc cứu độ của Chúa Kitô bằng ba
cách:
1. Mẹ hoàn toàn hợp tác với chương trình cứu độ của Thiên Chúa
bằng cách đồng thuận làm Mẹ Thiên Chúa.
2.
Mẹ được tôn nhận là Mẹ Mọi Ơn, vì Mẹ phân phát cho nhân loại những
ân sủng Chúa Kitô đã sắm cho họ qua công cuộc cứu độ.
3.
Mẹ liên kết đau khổ của bản thân vô tội với đau khổ của Chúa Giêsu,
và qua đó, tích cực thông phần vào hành vi cứu thế của Người.
Điểm sau cùng này là điều gây tranh luận, và cần một giải thích
tương đối hiện đại. Vị giáo hoàng đầu tiên viết về vai trò Đồng
Công Cứu Chuộc của Đức Maria là Đức Lêô XIII: “... chúng ta thấy
đứng gần bên thập giá Chúa Giêsu có Mẹ Người, Đấng, qua một phép
lạ của đức ái... đã vui lòng hiến dâng Người lên cho phép công
bình Thiên Chúa, đã tử nạn với Người trong trái tim chịu lưỡi
gươm đau buồn đâm thâu” (Jucunda semper, 1894). Đức thánh giáo
hoàng Pius X cũng hưởng ứng lập luận ấy: “Nhờ sự hợp nhất trong
đau khổ và mục đích giữa Chúa Kitô và Mẹ Maria, Mẹ đã lập công
trạng để trở nên Đấng đền bồi đáng công nhất của thế giới đã hư
mất...” (Ad diem illum, 1904). Đức Biển đức XV tiếp tục khai triển
chủ điểm trên: “Đức Maria đã cùng Người Con tử giá vâng phục thánh
ý Thiên Chúa Cha đến độ đã đau khổ hầu như chết cùng với Người
Con tử nạn, từ bỏ hoàn toàn những quyền lợi của Người Mẹ trên
Người Con cứu thế, và hiến dâng Con như một của lễ để làm nguôi
đức công bình Thiên Chúa Cha. Như thế, đương nhiên chúng ta có
thể nói Mẹ đã cùng với Chúa Kitô cứu chuộc nhân loại” (Tông thư,
1918).
Đức Piô XI đã minh giải rất nhiều về tư tưởng Đức Maria Đồng Công
Cứu Chuộc. Chẳng hạn trong tông thư Miserentissimus redemptor,
ngài đã giải thích, “Đức Maria đã sinh ra Chúa Giêsu là Đấng Cứu
Thế, đã nuôi dưỡng Người, đã hiến dâng Người như Hy Lễ trên thập
giá, và do ơn đặc tuyển Chúa ban, Mẹ đã trở thành Đấng Đồng Công
Cứu Chuộc của nhân loại.” Vào năm 1933, Đức Pius XI còn khuyên
nhủ các tín hữu hành hương, “Chúng ta hãy kêu cầu Mẹ dưới tước
hiệu Đồng Công Cứu Chuộc.”
Đức Gioan Phaolô II đã sử dụng thuật ngữ Đồng Công Cứu Chuộc –
đôi khi được dịch thành Đấng Cộng Tác – nhiều hơn bất kỳ vị giáo
hoàng nào khác. Chẳng hạn, ngài đã nói, “Đức Maria, qua việc thụ
thai và sinh con mà không vương vấn tội nhơ, đã tham dự một cách
kỳ diệu vào những đau khổ của Người Con Chí Thánh, để trở thành
Đấng Đồng Công Cứu Chuộc của nhân loại” (Ngày 8.9.1982). Trong
bài diễn văn tại Guayaquil, Ecuador, Đức Thánh Cha đã tuyên bố,
“Vai trò Đồng Công Cứu Chuộc của Đức Maria không chấm dứt bằng
việc Mẹ được vinh quang cùng với Người Con của Mẹ” (Ngày 31.1.1985).
Trong tông thư Salvifici doloris, Đức Gioan Phaolô II đã giải
thích cặn kẽ về danh hiệu này:
Nhiều
đau khổ lớn lao đã dồn dập và liên tục ập đến với Đức Maria. Đó
không chỉ là một bằng chứng cho thấy đức tin không lay chuyển
của Mẹ; mà còn là một cống hiến vào công trình cứu độ tất cả chúng
ta... Trên đỉnh đồi Canvê, cùng với đau khổ của Chúa Giêsu, những
đau khổ của Đức Maria đã lên đến cùng cực, đến nỗi đầu óc nhân
loại hầu như không thể tưởng tượng nổi, nhưng đó lại là những
đau khổ mầu nhiệm siêu nhiên và đem lại ơn cứu độ cho thế gian.
Việc Mẹ cùng lên đồi Canvê và đứng kề thánh giá với người môn
đệ Chúa yêu là một sự thông phần đặc biệt vào cái chết cứu thế
của Con Mẹ.
Tư
tưởng các vị giáo hoàng đã trình bày trên đây chính là Đức Maria,
Mẹ Chúa Kitô, đã có một ơn gọi đặc biệt. Bất cứ người mẹ tốt lành
nào cũng buồn khổ khi con cái đau yếu hoặc cùng khốn. Bà hy sinh
thời giờ, tài sản, sức khỏe, và cả mạng sống, nếu cần, để mưu
ích cho con cái. Chắc chắn, Đức Maria nhiều lần đã hy sinh cho
Người Con của Mẹ. Nhưng trong tư cách Mẹ Giáo Hội và Mẹ Mọi Người,
Đức Maria đã hy sinh Người Con của Mẹ vì thiện ích của mọi con
cái nhân loại. Khi sẵn lòng hiến dâng Người Con – bằng lòng để
Người chấp nhận khổ hình thập giá – Đức Maria đã tham dự một cách
cá biệt, theo cách thế con người, vào công cuộc cứu độ nhân loại
của Chúa Kitô. Bằng cách cộng tác vào công trình cứu thế, Mẹ đã
góp phần cứu độ nhân loại.
Giáo Hội tin rằng mọi tín hữu đều được mời gọi cộng tác vào công
trình cứu độ thế giới. Thực vậy, công cuộc cứu thế của Chúa Kitô
sẽ ra vô ích nếu như không làm biến đổi được những cuộc sống.
Vai trò của Đức Maria là độc nhất vô song giữa nhân loại, và vì
thế, Mẹ được xưng tụng là Đấng Đồng Công Cứu Chuộc. Đức Gioan
Phaolô II đã tóm lược vai trò cá biệt của Mẹ:
Sự
cộng tác của các tín hữu vào công trình cứu thế diễn ra sau biến
cố Canvê, biến cố với những thành quả mà họ ra sức làm triển nở
bằng lời cầu nguyện và hy sinh. Trong khi Đức Maria đã cộng tác
vào chính biến cố và trong vai trò người mẹ; như vậy, sự cộng
tác của Đức Maria gắn liền với toàn bộ công việc cứu độ của Chúa
Kitô. Chỉ một mình Mẹ đã được cộng tác một cách cá biệt vào hy
tế cứu độ để sinh công trạng cứu chuộc toàn thể nhân loại. Trong
sự hợp nhất và tùy thuộc vào Chúa Kitô, Mẹ đã cộng tác để đem
lại ơn cứu rỗi cho toàn thể nhân loại... Mặc dù tiếng Chúa mời
gọi hãy cộng tác vào công trình cứu độ liên quan đến mọi người,
nhưng việc tham dự của Đức Maria vào công trình ấy là độc nhất
vô nhị và không thể trùng lặp (Buổi tiếp kiến chung, ngày 9.4.1997).
Vai
trò Đồng Công Cứu Chuộc của Đức Maria không làm suy giảm vai trò
của Chúa Kitô là Đấng Cứu Độ. Thánh Kinh đã minh chứng địa vị
cao vượt của Chúa Kitô. Thánh Phaolô đã viết, Thiên Chúa đã đưa
chúng ta vào vương quốc của “Người Con chí ái của Người, trong
Ngài, chúng ta được ơn cứu độ và ơn tha tội” (Cl 1:13-14), và
các tội nhân được công chính hóa qua ân sủng “nhờ việc cứu chuộc
trong Đức Kitô Giêsu” (Rm 3:24). Niềm tin của Giáo Hội sơ khai
vào quyền năng cứu độ của Chúa Kitô có nền tảng vững vàng là những
lời ngôn sứ từ ngàn xưa, cho các tín hữu biết rằng Thiên Chúa
đã công bố, “Ta là Chúa, Đấng cứu ngươi, và Đấng chuộc ngươi là
uy dũng của Jacob” (Is 49:26). Như lời tiên tri của ông Job xác
quyết, “Tôi biết Đấng Cứu Chuộc tôi hằng sống, và sau cùng, Người
sẽ đứng dậy trên đất” (19:25).
Đức Maria không soán đoạt cũng không giữ vai trò ngang hàng với
Chúa Kitô là Đấng Cứu Độ, vì Mẹ có vai trò riêng của Mẹ. Là Đấng
Đồng Công Cứu Chuộc, Đức Maria là phản ảnh tình yêu bao la của
Chúa Giêsu dành cho nhân loại. Vì một tình yêu cao cả mà Con Mẹ
và Mẹ cùng dành cho toàn thể nhân loại, Mẹ đã hy sinh mối tình
tự nhiên của Mẹ dành cho Chúa Giêsu. Trong vai trò vừa là Hiền
Mẫu vừa là Đấng Đồng Công Cứu Chuộc, Đức Maria đã làm tất cả những
gì cần thiết để cứu độ các con cái của Mẹ.
LỜI
KINH TRUYỀN THỐNG
Ôi Mẹ tình yêu thương xót, khi Người Con vô cùng dấu yêu của Mẹ
hoàn tất công trình cứu độ nhân loại trên bàn thờ thập giá, Mẹ
đã đứng kề bên và cùng đau khổ với Người trong tư cách là Đấng
Đồng Công Cứu Chuộc..., chúng con nài xin Mẹ gìn giữ chúng con,
và từng ngày, hãy làm gia tăng hoa trái quí báu ơn cứu độ của
Người và lòng cảm thương của Mẹ.
Đức
Piô XI, kinh kết thúc năm thánh Cứu Độ, ngày 28 tháng 4 năm 1935
LỜI
KINH MỚI
Lạy
Mẹ Đồng Công vô cùng dấu ái, ý niệm truyền thống về công trình
cứu độ thật đáng sợ đối với con – Thiên Chúa đã để Chúa Giêsu
phải chịu một cái chết thê thảm trên thập giá bởi vì một mình
Con Thiên Chúa mới có thể hoàn toàn giải thoát con khỏi mọi tội
lỗi của con. Còn vai trò của Mẹ trong hoàn cảnh ấy là gì? Mẹ đã
bằng lòng hiến dâng Người Con yêu dấu để hoàn tất chương trình
Thiên Chúa. Đớn đau, hãi hùng, và phiền não như thế mà vẫn như
chưa có nghĩa gì đối với con. Vậy con nài xin Mẹ hãy giúp con
ý thức sâu xa hơn nữa về công trình cứu độ. Xin hãy minh chứng
cho con sự nhất thiết phải có cuộc hy sinh ấy. Xin giải thích
cho con về sự đền bồi ấy. Xin dạy cho con ý nghĩa của sự chuộc
tội ấy. Và xin tỏ cho con biết mục đích đích thực của việc cộng
tác của con. Lạy Mẹ từ ái, con muốn tin, nhưng con cũng muốn hiểu.
Xin Mẹ giúp con. Amen.
|
|